Ponieważ mój poprzedni artykuł spotkał się wedle mojej oceny z wystarczającym zainteresowaniem, więc pozwolę sobie pomału kontynuować wątek w sposób trochę bardziej systematyczny. Moje dzisiejsze komentarze będą ograniczone w zasadzie do spraw duchowych, do losów chrześcijaństwa w pierwszych wiekach naszej ery.
Mag I – I wiek
Powstanie chrześcijaństwa: Jezus, Jan Chrzciciel, apostołowie, św. Paweł. Związek początków z Magiem nie wymaga komentarzy.
Kapłanka II – II wiek
Pierwsi Ojcowie Kościoła: Justyn Męczennik (ok. 100-165), Ireneusz z Lyonu (ok. 140-ok. 202), Klemens z Aleksandrii (ok. 150-ok. 212)
Gnostycy: Marcjon, Bazylides, Walentyn.
Trzeba było nadać nowej religii bardziej rozbudowaną treść i do tego potrzebna była praca duchowa Ojców Kościoła i gnostyków – to oni odpowiadają Kapłance jako Mądrości Bożej.
III Cesarzowa – III wiek
Plotyn, Mani (twórca manicheizmu, według jednych wielkiej religii światowej, według innych herezji chrześcijańskiej)
Tak się składa, że najważniejsze narzędzia pojęciowe dla teologii chrześcijańskiej zostały wypracowane poza chrześcijaństwem i gnozą, przez świeckiego filozofa Plotyna. Filozofia odpowiada w tym kontekście tzw. mądrości światowej jako czegoś przeciwstawianego wierze. Stąd w tym układzie wiara i gnoza odpowiadają Kapłance, a mądrość światowa, filozofia – Cesarzowej. W osadzanie manicheizmu w symbolice Cesarzowej nie będę się tu wdawał.
Cesarz IV – IV wiek:
W 311 roku cesarz Galeriusz wydał edykt tolerancyjny dla chrześcijan. Postanowienia tego edyktu zostały potwierdzone przez cesarzy: Konstantyna, rządzącego na zachodzie, i Licyniusza, panującego we wschodniej części imperium. Chrześcijaństwo uzyskało równouprawnienie z innymi religiami imperium rzymskiego. W 381 roku chrześcijaństwo zostało uznane za oficjalną religię państwa. Wszyscy poganie oraz heretycy zostali usunięci ze stanowisk państwowych. W tym stuleciu miał też miejsce sobór w Nicei (325), poniekąd z inicjatywy cesarza Konstantyna Wielkiego, który miał w tym swój własny interes – sobór (uznany potem za pierwszy sobór powszechny), na którym zostało wypracowane i zatwierdzone chrześcijańskie Credo. W tym też stuleciu działał św. Augustyn, nawrócony manichejczyk, o orientacji zdecydowanie łacińskiej, który „ochrzcił” Plotyna, wykorzystując jego filozofię do budowy teologii chrześcijańskiej. Można ogólnie widzieć ten „cesarski” IV wiek tak, że z jednej strony chrześcijaństwo weszło w starożytną strukturę polityczną, jaką było cesarstwo rzymskie, a z drugiej strony – w starożytną strukturę intelektualną, jaką był neoplatonizm.
One comment